KİVİ YETİŞTİRME VE HAKKINDA BİLGİLER
KİVİ MEYVE AĞAÇLARI BAKIMI BİLGİLERİ İLAÇLAMASI MEYVECİLİK TOHUM ÇEKİRDEK VE FİDELERİ
Kivi, Güney-Doğu Asya'nın yerli bir bitkisidir. Orman altlarında doğal olarak yetişen bu bitki, kışın yaprağını döken, meyveli asma formunda kuvvetli ve sarılıcı olarak gelişmektedir.
Tümü Güney-Doğu Asya orijinli olmak üzere 50 dolayında türü vardır. Meyveleri için üretilen türlerin en kalitelisi Actinidia chinensis türü olup Kivi adıyla bilinmektedir.
Yaklaşık bir tavuk yumurtası iriliğinde (80-100 g) ve kabuğu kahverengi tüylerle kaplı olan kivi meyvesi, kaba dış görünümü ile meyve içinin güzelliğini yansıtmamaktadır.
Ferahlatıcı ve hoş bir tada sahip olan meyve, taze tüketilebildiği gibi, meyve salataları ve tatlılarda, özellikle yaş pastalarda tüketilmektedir. Yüksek oranda C vitamini içermesi, proteinler ve minerallerce zengin olması nedeniyle sağlık meyvesi de denilmektedir.
İklim ve Toprak İstekleri:
Kışları ılık, yazları sıcak ve yağışlı iklimi sever. Yıllık ortalama sıcaklığın 12-16C ve vegetasyon boyunca hava nispi neminin %50-70 olması gereklidir. Sürgünler gevrek ve kırılgan olduğu için rüzgardan çabuk etkilenirler. Açık rüzgara kapalı, güneş yönünde hafif eğimli, soğuk havanın kolayca akıp gittiği araziler kivi için en uygun alanlardır. Kışın ?6 ve -10C arasında bitkiler, ilkbaharda ?0.5C'de sürgünler, sonbaharda ?2 C'de meyveler zarar görür. Kivi soğuğa duyarlı olmasına karşın 7.20C'nin altında 400-600 saat soğuklama ister. Su tüketimi oldukça fazladır. Toprak yönünden oldukça seçicidir. Derin, geçirgen, su tutma kapasitesi iyi, kireçsiz, organik maddece zengin toprakları sever. Su tutan, ağır bünyeli topraklardan hoşlanmaz. En uygun toprak pH'sı 6.0-6.5 olmasına rağmen 5.5-7.6 pH aralığında da yetişmektedir.
Bitki Özellikleri:
Kivi asmaları üçüncü yaştan itibaren meyve vermeye başlarlar. Ekonomik ömrü 20-25 yıldır. Asmalar bölgelere göre değişmekle birlikte nisan başında yapraklanır, mayıs sonunda çiçek açarlar. Hasat ise genellikle ekim sonunda yapılmaktadır. Yapraklar iklim gidişi ve yetiştiği bölgeye bağlı olarak aralıkta dökülürler.
Bahçe Kurulması:
Kivide fidan dikim aralık ve mesafesi toprak özellikleri, uygulanacak terbiye sistemi ve çeşide bağlı olarak değişmektedir. Diğer yandan kivi yetiştiriciliğinde en çok kullanılan T-Direk terbiye sisteminde sıra arası 4.5-5.0 m, sıra üzeri 4.0-4.5 m olarak önerilmektedir. Dikimde iki yaşlı fidanlar tercih edilmelidir. Fidan dikiminde dikkat edilecek diğer bir nokta arazi uygunsa sıraların kuzey-güney yönünde düzenlenmesidir. Bu şekilde sıraların iki tarafı güneşleneceğinden verimlilik ve ürün kalitesi artar. Kivi iki evcikli (diocie) bir türdür. Yani erkek ve dişi bitkiler ayrı ayrıdır. Bu nedenle bahçe kurulurken belli oranda tozlayıcı (erkek) bitkiye mutlaka ve düzenli şekilde yer verilmelidir. Erkek/dişi oranın 1/7-1/8 arasında olması uygundur. Dikim bölgelere göre ilkbahar/sonbaharda yapılabilir.
Terbiye Şekli Budama ve Yıllık Bakım:
Kivi uzun ömürlü, kuvvetli ve yayılıcı asma olduğundan uygun destek sistemiyle desteklenmelidir. Kivi asmalarına budama yolu ile şekil verilmekte ve bu şekil korunmaktadır. Kivi yetiştiriciliğinde T-Direk terbiye sistemi en yaygın kullanılanıdır. T-Direk terbiye şeklinde direklere yerden 1.80 m yükseklikte 1.50 m uzunluğunda çapraz bir destek bağlanır. Çapraz desteğin uçlarından birer, ortasından da bir olmak üzere 3 adet tel çekilir. Gerektiğinde bunların ortalarından birer tel geçirilerek 5 sıra tel çekilebilir. Orta tel üzerinde sabit kordonlar oluşturulur. Bu terbiye şeklinde gövde tellerin bulunduğu 1.80 m yüksekliğe kadar dik ve düzgün olarak büyütülür. Taşıyıcı telin hemen altından gövde taçlandırılarak sağa ve sola birer adet sabit kordon oluşturulur. Ürün çubukları bu sabit kordonlar üzerinde 30-40 cm aralıklarla ve 80-100 cm uzunlukta bırakılırlar. Bırakılan bu çubuklar uçlarından dıştaki tellere bağlanır. Ürün çubuklarından çıkan o yılın sürgünleri ise serbest olarak büyütülürler. Bu sistemde havalanma ve güneşlenme daha iyi olmaktadır.
Kivide budama değişik zamanlarda farklı amaçlarla yapılmaktadır. Bunlar şekil budaması, kış (ürün) budaması ve yaz budamasıdır. Şekil budaması genç bitkilere şekil vermek için yapılır. Amaç dik ve sağlam büyüyen ve ana tele kadar tek gövdeli bir şekil elde etmektir. Asmalar ana telden sağa ve sola olmak üzere iki sabit kordon oluşturularak taçlandırılırlar.
Kış budaması düzenli verim almak için yapılır. Kivide meyveler bir yaşlı sürgünlerden çıkan o yılın sürgünlerinden alınır. Bu nedenle her yıl düzenli ve sert budama yapılmaktadır. Kış budamasında bir yaşlı sürgünlerin yaklaşık 1/3-2/3'ü çıkarılır. Geriye kalan yıllık ürün çubukları yeterli miktarda ürün verirler. Bu ürün çubukları sabit kordonlar üzerinde 25-30 cm aralık ve 80-100 cm (8-10 gözlü) olacak şekilde bırakılırlar. Kış budaması yaprak dökümü ile gözlerin uyanması arasındaki bir zamanda yapılmaktadır. Ancak bitkinin yoğun dinlenme dönemine denk gelmesi en uygunudur. Yaz budaması 6-7 yaşlarındaki asmalarda aşırı sürgün yükünün aralanması amacıyla yapılır. Bunun için gereksiz oburlar, uzun sürgün uçları alınarak havalanma ve güneşlenme koridorları açılır.
Kivide gübreleme yaprak ve toprak analizleri esas alınarak yapılmaktadır. Su tüketimi oldukça yüksek bir tür olduğundan, bahçe kurulmadan yeterli miktarda ve uygun kalitede sulama suyu temin edilmelidir. Kivi için bilinen çok yaygın bir hastalık ve zararlı yoktur. Bununla birlikte toprak kaynaklı fungal hastalıklar (Phytophora, Rhizoctania, Fusarium) ile kök ur nematotları zarar yapmaktadır.
Hasat ve Muhafaza
Hasat genellikle ekim sonu kasım başında yapılmaktadır. Ortalama verim 1.5-2.5 ton/da olur. Kivi klimakterik bir meyve türüdür. Hasat edildiği anda yeme olumunda değildir. Hasat olumunda SÇKM oranı en az %7, yeme olumunda ise %14-15 olmalıdır. Meyveler soğutmasız koşullarda 3 ay, soğuk hava depolarında 6-9 ay muhafaza edilebilmektedir.
SERA VE AĞAÇLARI FİDANLARI BÜYÜTMESİ NASIL DİKİLİR TÜM BİTKİLER VE MEYVELER BAKIM VE YETİŞTİRMESİ MEYVE SULAMA VE BAKIMLARI AĞAÇ DİKMEK BÜYÜTMEK EKİM ZAMANI NASIL EKİLİR NASIL DİKİLİR BİLGİLERİ,BAKIM SULAMA,İLAÇLAMA HASAT BUDAMA GEREKLİ TÜM BİLGİLER HAKKINDA FAYDALARI RESİMLERİ GÜBRELEME ÇAPALAMA
