PERU ZAMBAĞIÇİÇEĞİ HAKKINDAKİ HERŞEY, BAKIMI,ÇİÇEĞİ, ÇİÇEĞİ BAKIMI VE YETİŞTİRİLMESİ, ÇİÇEK -EKİM ZAMANINI KAÇIRMAYIN,ÇİÇEĞİNİN BAKIMI NASIL YAPILIR, BİTKİSİ YETİŞTİRİLMESİ, SULANMASI, TOPRAK - SAKSI DEĞİŞİMİ, ÇİÇEKÇİLİK,ÖZELİKLERİ,BAKIMI | ÇİÇEK ÇEŞİTLERİ,BİTKİSİNİN BAKIMI, YETİŞTİRİLMESİ, SULANMASI, TOPRAK - SAKSI DEĞİŞİMİ VE BUDANMASI HAKKINDA GENEL BİLGİLER.

Alstromeria, Alstroemeriaceae familyasındandır. Doğal olarak batı kesimler boyunca yüksek karlı And platolarından, Şili’nin çölleşmiş kıyılarına kadar geniş bir yayılım gösterir. Menekşe, kırmızı, portakal ve sarı görünümlü farklı renklerde çiçeklere sahiptir. Avrupa’da yeni hibrit çeşitleri bulunmuştur. Hibritler içindeki geniş renk değişimi türlerde bulunan temel renkler üzerinde meydana gelmiştir. Hibrit çeşitler çiçek gelişimi için farklı gereksinimler duyduklarından ki grupta incelenmektedir. Türler veya çeşitler düşük ışık koşulları altında ve yüksek sıcaklıklarda generatif kalma eğilimindedir. Türler veya çeşitler soğuk ister ve çiçek oluşumu için uzun gün uygulaması gereklidir.

Alstromeria sürgünü üzerindeki yapraklar açıldıkça 180 0 döner ve böylece üst yüzeyler alt yüzey haline gelir. Çiçekler dipten uca doğru sırasıyla açar. Alstromeria bitkilerinin beyaz rizomları vardır. Bu rizomlardan havai sürgünler çıkar. Kök sistemi orta derecede lifli ve kalınlaşmıştır. Yeni havai sürgünlerin her biri, önceki çiçek sürgünü veya vegetatif sürgünün ilk boğumundan çıkar. Lateral rizomlar ve depo kökleri ikinci boğumdan gelişir. Bu lateral rizomlar ek olarak havai sürgünleri verir. Bu sürgünler generatif veya vegatatif sürgünler olabilir. Normal olarak sürgünler 30 yapraktan daha fazla yaprak oluşturursa çiçeklenmez ve vegetatif kalır. Bunun için fazla yapraklar periyodik olarak uzaklaştırılmalıdır.
Fide Üretimi
Alstromeria tohum, rizom ve doku kültürüyle üretilmektedir. Tohumla üretim sadece ıslah amacıyla kullanılmaktadır. En uygun yöntem rizomlarla üretimidir.
Alstromeria bitkisinde tohum kapsülü
Rizomlarla üretim
Alstroemeria bitkisi, bitki büyüme karakterine ve çeşitlere bağlı olarak 2. veya 3. yıl bölünerek çoğaltılır. Zayıf olan rizomlar bölündüğünde zayıf sürgünler meydana gelir. Rizom üzerinde kalınlaşmış depo köklerinin bulunması bitkilerin hızlı olarak köklenebilmesi için kritik öneme sahiptir. Genişlemiş depo köklerinden lifsi yeni kökler çıkacaktır. Normalde rizomun yaşlı kısmı atılarak 2,5 – 7,5 cm’ lik en genç kısmı alınır. Rizomlar bölündükten sonra hemen dikilmelidir. Bölmeden sonra dikim geciktiğinde bitkilerin köklenmesi önemli ölçüde azalır. Rizomların bölünmeden önce dikim ortamının hazır olması şarttır. Eğer çıplak köklü bitkilerin depolanması gerekiyorsa rizomlar nemli peat yosunu içine yerleştirilmeli ve 2 0C’de depolanmalıdır. Aşırı sulama rizomlarda çürümeye sebep olacaktır. Bitkiler iyice kökleninceye kadar 4 -8 hafta 15 0C’ de yetiştirilmeli ve sonra sıcaklık düşürülmelidir.
Doku kültürü ile üretim
Doku kültürü ile üretimde explant olarak yumurtalık ve çiçek sapları kullanılmaktadır.
Toprak ve Gübre İsteği
Havalanması iyi olan topraklar tercih edilmelidir. Toprağın strüktürü iyi olmalıdır. Toprak en az 50 cm derinlikte işlenmelidir. Eğer toprak yüzeyindeki su oranı çok yüksek ise toprak drene edilmelidir. Kış günlerinde toprak uzun süreli ıslak olmamalıdır. Aksi halde köklerde çürümeler görülür. Bitkinin yetiştirilmesinde toprak pH’ ı 6,5 olmalı, 7 den fazla olmamalıdır. Çünkü bu orandan sonra yüksek değerler iz elementlerin alınımını engeller. Bunun için az asitli topraklarda iyi gelişim gösterir. Dikimden önce toprağa, gübre veya ağaç kabuğu kompostu uygulanmalıdır. Bu toprağın humus içeriğini yükseltir. Uygun olabilecek gübreler toprak analizinden sonra belirlenerek verilmelidir.
Dikim Şekli ve Mesafesi
Dikim yastıklara, yükseltilmiş yastıklara veya saksılara yapılabilir. Ancak yastıklara yapıldığı zaman toprak sıcaklığı daha iyi kontrol edilmelidir. Son yıllarda yapılan çalışmalar neticesinde yüksek kasalarda dikim yapılmaktadır. Bu şekildeki dikim bazı avantajları beraberinde getirmiştir. Örneğin; kasalardan oluşmuş yastıkların bir kısmında hastalık ya da herhangi bir problem görüldüğünde hemen oradaki kasalar kaldırılmaktadır. Bu şekilde yanında yetişmekte olan diğer bitkilere herhangi bir zarar gelmeden sorun çözümlenmiş olmaktadır Alstromeria bitkilerinin dikim yastıkları genelde 1 metre genişliğinde olmalıdır. Sulama veya damlama sulama sistemleri yastık yüzeyine yerleştirilmelidir. Sıra başlarındaki demirler yüzeyden en az 1,5 metre yükseklikte olabilmektedir. Çünkü kış aylarında bitkiler 2,20 metre yüksekliğinde olabilmektedir. Bitkiler sıra arası 50 cm, sıra üzeri 40 cm olacak şekilde dikilmelidir. Yastıklar arasında 60 cm yol bırakılmalıdır. Bu şekilde yeterli ışık girişi de sağlanabilmektedir.
Dikim zamanları: Farklı dikim zamanları vardır.
Sonbahar dikimi: Eylül – aralık
Çiçeklenme zamanı marttan kasıma kadar sürer. Burada gün uzunluğu artırılabilir. Böylece erken çiçeklenme elde edilmiş olur.
İlkbahar dikimi: Şubat – mayıs
Mayıstan aralık ayına kadar çiçeklenir. Burada gün uzunluğu artırılabilir. Böylece erken çiçeklenme elde edilmiş olur.
Yaz dikimi: Haziran – temmuz
Çiçeklenme eylülden mayıs ortasına kadar devam eder.
Çiçeklenme zamanı
Alstromeria bitkisi iki zamanda çiçeklenir. İlk çiçeklenme mayıs içinde en yüksek seviyeye ulaşan ilkbahar, diğeri daha az belirgin olan sonbahar çiçeklenmesidir. Bu iki çiçeklenme döneminde ek ışık kullanılarak çiçeklenme zamanı ile oynanabilmektedir.
Ekolojik İstekler
Sıcaklık
Alstromeria bitkisi fazla ısıtma sistemi oluşturmadan üretilebilir. Düşük sıcaklıklara oldukça iyi dayanabilmektedir. Ancak çeşit gereği farklı sıcaklık isteği olanlar da mevcuttur.
Alstromeria bitkisinin ilk gelişme devresinde sıcaklık isteği fazladır. Bu dönemde özellikle gece sıcaklıkları 16 0 C’ nin altına düşmemelidir. Ancak sıcaklık çok yüksekte olmamalıdır. Köklerin iyi gelişebilmesi için yer ısıtması avantajlıdır. Kuvvetli bir gelişim sağlandığında sıcaklık 5 birim kadar düşürülebilir. Eğer önceki yılda yetiştirilen bitkilerin sonbaharda gece sıcaklığı 8- 12 0 C’de tutulursa bu bitkilerden kışın verim alınmaz. Alstromeria bitkilerinin bazı çeşitlerinde yapılan çalışmalarda, yüksek hava sıcaklığı 25 0 C olursa, kısa gün koşullarında ( 8 saat ) vegetatif gelişme teşvik edilmiş olur. Buna karşı düşük sıcaklıklar( 9 - 130 C), uzun gün şartlarında ( 12 saat ) çiçeklenmeyi artırmıştır.
Işık
Alstromeriada çiçek başlangıcında etkili faktör ışıktır. Soğuklama ihtiyacı karşılanmış bitkilerde, gündüz devamlı veya gece aralıklarla (standart kasımpatı ışıklandırmasında yapıldığı gibi) 13 saatlik ışıklandırma yapmak çiçek oluşumunu teşvik ederken, 16 saatten uzun fotoperiyotlar erken çiçeklenmeyi hızlandırır. Çiçeklenmenin ilerlemesi ve fotoperiyot kontrolü için yüksek basınçlı sodyum lambalarının akkor lambalarından daha etkili olduğu tespit edilmiştir. Yüksek basınçlı sodyum lambalarının kullanılması hem erken çiçeklenmeyi ilerletir, hem de kış mevsiminde ürün artışına neden olur. Ocak-aralık aylarında bu uygulama yapılmalıdır.
Gün uzunluğunun alstromeria üzerine etkilerini şöyle sıralanabilir.
Çok uzun günler, özellikle yüksek toprak sıcaklığı, sürgün büyümesini azaltır. Bu yüzden üretim de azalır.
İlkbaharda veya sonbaharda gün uzunluğunun artması sürgünlerde tomurcuk oluşumunu hızlandırır. Bu yüzden tomurcuklar kısa boğumlu saplarda oluşur.
Gün uzunluğunun artırılması erken çiçeklenme meydana getirdiği gibi kör sürgün miktarını da azaltır.
Nem
Hava nemi % 85 olmalıdır. Özellikle kışın fazla su birikimini engellemek için drenaj kanalları oluşturulmalıdır. Bitkilerin fazla nemli ortamda kalması botrytis tehlikesi nedeniyle önlenmelidir. Hava hareketinin sağlanabilmesi için havalandırma iyi bir şekilde yapılmalıdır. Alstromeria bitkisi hafif kuru yerlerde iyi yetişir. Çok miktardaki su, kökleri çürütür. Mümkünse baş kısımlar nemden uzak tutulmalıdır.
Havalandırma
Aşırı sıcaklığın giderilmesi ve botrytis enfeksiyonunun kontrolü için iyi bir havalandırma ve hava hareketi gereklidir. Havalandırma gerek yan gerekse çatıdaki pencerelerden sağlanır.
Kültürel İşlemler
Sulama
Bitkiye verilecek su miktarı sıcaklığa, bitki büyümesine, toprak tipine ve yılın zamanlarına bağlı olarak değişmektedir. Büyüme sırasında bitkiye bol miktarda su verilmeli, kış aylarında kapalı havalarda bitkiler daha kuru tutulmalıdır.
Gübreleme
Alstromeria çeşitleri özellikle çiçeklenen sürgünler geliştikçe fazla besin maddesine gereksinim duyar. İyi gelişim için iyi bir gübreleme yapılmalıdır. Nitrojen miktarının potasyum oranının yarısı kadar olduğu durumlarda çiçeklenmenin fazla olduğu tespit edilmiştir. Eğer toprak pH değeri çok yüksek ise, demir veya manganez eksikliği meydana gelebilir. Bu durumda ortama demir verilmelidir.
Hastalık ve Zararlılar
Çok önemli bir sorun oluşturan etmen yoktur. Sadece sürgünleri etkileyen ve topraktan taşınan rhizoctonia’ dır. Bunun içinde dikimden sonra ve her 1 – 1,5 ayda bir kez fungusit uygulaması yapılmalıdır. Ayrıca iyi bir bakım yapamamışsak seyreltme yetersiz gelmişse yapraklarda ve genç sürgünlerde botrytis problemi olabilir. Seyreltme ve iyi havalandırma yapıldığında bu problemle karşılaşılmaz.
Alstromeria bitkisi yetiştirilir virüslerden ari bitkiler kullanılmalıdır. Virüs bulaşmasına engel olunmalıdır. Bunun içinde hastalıklı bitkiler ortamdan uzaklaştırılmalıdır. Eğer virus varsa bitkimizin yapraklarında beneklenme görülür. Belirtiler 13 0C’ de yok olur, 21 0C’ de yeniden ortaya çıkar. Alstromeria bitkisinin birkaç ciddi zararlısı vardır. Bu zararlılarla karşılaşıldığında kimyasal mücadele yöntemleri kullanılır. Seyrekte olsa aphidler görülür. Thripsler çiçek kalitesini düşürüp bitkide hastalıklara neden olduğundan önemli zararlılardır.
Destek Sağlama
Dikimden sonra bitkiler yaprak çıkarmaya ve uzamaya başladığında, bitkinin dik olarak büyümesini sağlamak için destekleme ağları yapılır. Tavaların başlarına sağlam kazıklar çakılır.Yastıklarda her 2 – 2,5 metre ara ile bu destek sistemi yerleştirilir. Desteklerin üzerine tava uzunluğunca ipler çekilir. Daha sonra bu paralel iplerin arasına kare şekli oluşturulacak şekilde tekrar ipler bağlanır. Bitki boylandıkça 2 – 3 kat daha ip çekilir.