KELEBEK KOLEKSİYONU

KELEBEK KOLEKSİYONU

Kelebek kolleksiyonu yapmak; dekoratif yönünü bir kenara bırakacak olursak, belki de kelebeklerle bilimsel olarak uğraşmanın en son halkasını ouşturur.Bütün böcekler aleminde en ilginç yaşam çevrimlerinden birine sahip olan kelebekler dünya yüzünde yaygın bir dağılım ve çeşitlilik gösterirler.
Burada sizlere kelebeklere bilimsel yaklaşmanın dışında, kelebek kolleksiyonu yapımı ile ilgili bilgi vermeye çaluşacağım.


I. KELEBEĞİN YAKALANMASI:
Kelebeği uygun bir şekilde (zarar vermeden) yakalaya bimemiz içim ilk önce uygun bir kepçeye ihtiyacımız vardır.Bu kepçeyi kendimiz de imal edebiliriz. İlk önce demir tel veya bakır borudan 60-70cm çapında bir çember hazırlanır ve bu da sapın içersine sokulacağı bir sap kaidesine tesbit edilir. Bu sabitleme kaynak veya kompozit yapıştırıcılarla olabilir. Sap kaidesi ile birlikte hazırlanmış olan çemberin çevresi kadar 10-15cm eninde ekstrafor kesilir ve ekstraforun bir kenarına çember çapının yaklaşık iki katı uzunluğunda düz perde tülü dikilir. Dikilen tül derinliğine doğru bir tor oluşturmak üzere konik olarak kesilir ve birleştirilerek tor oluşturulur. Torun ağzındaki ekstrafor da çemberin etrafına sarılarak dikilir. Sap kaidesine yaklaşık 1m bir sap takıldığında kelebek kepçemiz hazırdır.


Kelebek yakalamak için kepçemiz hazır olduğunda kelebek yakalamaya başlayabiliriz. Kolleksiyoncular bunun için genelde iki yöntem izlerler. Bunlardan birincisi kelebeği direktolarak doğadan yakalamaktır. Diğeri ise bir Terrarium kurarak ya ergin kelebekten elde edilen, ya da doğadan toplanan yumurt ve/veya tırılların uygun ortamlarda ergin hale ulaştırılması yolu ile sağlanır.
Doğadan ergin bireylerin yakalanmasında yukarda bahsedilen kepçe kullanılır. Kelebek kepçeye hapsedildiğinde kepçenin çemberi kendi ekseni etrafında yarım tur çevrilerek kelebeğin kaçması engellenir ve torax (gövde) kısmı zedelemeden sıkılarak öldürülür


Sıkılarak öldürülen kelebek zedelenmeden içi pamuk ile döşenmiş olan bir kutuya konur. Burada dikkat edilmesi gereken kelebeğin kutu içersinde hareket etmemesidir, Öldürülüp kutulanan kelebeklerin en kısa zamanda germe işlemine tabi tutulması gerekir çünki uzun süre kutuda kalan kelebekler kururlar ve germe işlemi sırasında kırılabilirler.Kurumuş olan kelebekler dibi pamuk döşeli ve üzerine 4-5 kat kesilmiş kalın kurutma kağıdı serilmiş olan şişelere alttaki pamuk su ile ıslatıldıktan sonra ıslak yüzey ile temas etmeyecek şekilde konup, kapağı kapatılarak bir gece bekletilir ve yumuşayan kelebek germe işlemine tabi tutulur. Arşiv için yakalanan kelebekler ise pelur kağıdından zarflara konarak tahta bir kutu içersinde naftalinlenerek saklanır.


En sağlıklı germe işlemi kelebek yakalandıktan sonra -hava şartlarına da bağlı olarak en geç 12-24 saat sonra yapılır. Kurumamış ve elastikiyetini koruyan dokuları germe işlemi sırasında hareket ettirmek, istenilen formu vermek daha kolaydır.
 
II. GERME İŞLEMİ:
Malzeme:
Germe işlemine başlayabilmemiz için ilk önce gerekli malzemeyi temin etmemiz gerekir bunlar sırası ile;

1- İğneler: Kelebek kolleksiyonu için ancak yurtdışında özel mağzalarda satılan iğneleri kullanabileceğimiz gibi basit ince, uzun toplu iğnelerden de yararlanabiliriz.
2- Germe tahtası: Kelebeği kanatları açıl halde tesbit edebileceğimiz düzenektir, yaklaşık 15cm eninde, 30-40cm boyunda, uzunlamasına ortasında 1cm derinliğinde, 0.5cm eninde bir kanal bulunan, kolayiğne batabilmesi açısından oluklu karton veya balsadan imal edilmiş bir tabladır.
3- Forceps veya pens: Kelebeği ve iğneleri tutabilmek için gerekir.
4- Germe iğnesi: Germe sırasında yardımcı olması için, sivri ucu acıkta kalan, bir kaleme sokulmuş veya boş bir boruya dolgu yapışkan sureti ile tesbit edilmiş iğnedir.
5- Pelur kağıdı: Gerilmiş kelebeği tesbit etmek üzere şeritler kesmek üzere hazır bulundurulur.
 
Germe:
Kelebekler dikkatlice kutudan alınarak gövdelerinden, kelebek dik duracak şekilde tutulur. İğne pens yardımı ile bitişik duran kanatları arasından sırt ortadan dik olarak gövde ortasına iğnenin payı da hesaplanarak saplanır.


Saplanan iğnenin başından tutularak, iğne germe tahtasındaki kanalın tam ortasına saplanır ve gövdenin kanal içersine oturması sağlanır. Tabla yüzeyine oturan kanatlara saplı iğne vasıtası ile istenilen şekil verilir ve pelur kağıdından kesilmiş şeritler ve iğne vasıtası ile kanatlara zarar vermeden tesbit edilir.

Son olarak iki taraf kanatlarına da simetrik şekil verilip, antenler de düzenlendikten sonra pelur şeritler ve iğne ile sıkıca son şekil sabitlenir.

Germe tahtasındaki yer ve kelebeklerin boyutlarına göre alt alta birçok kelebek aynı germe tahtasına gerilir. Tahta dolduğunda kalın bir pelur kağıt şeridi ile iki taraflı olarak kanatlar kuruma sırasında zarar görmemeleri için örtülürler (şekil.10) ve hava şartlarına (ortam kuruluğuna) bağlı olarak 1-2 hafta kuruduktan sonra dikkatlice yerlerinden çıkarılıp kolleksiyona yakalama yer ve tarihlerini içeren ufak bir not ile birlikte eklenirler